نرم افزار مدیریت دارایی های فیزیکی وب پم
در این ارائه قصد داریم به چالش های انتخاب، طراحی، پیاده سازی و نهایتا استقرار یک نرم افزار بومی در شرکت توزیع نیروی برق استان خراسان رضوی بعد از 3 سال استفاده و درس آموخته هایی که بدان رسیدیم اشاره کنیم و مهم تر از همه مقایسه ای بین نرم افزارهای مدیریتی مورد استفاده در شرکت ها داشته باشیم و نقاط قوت و ضعف آنها را معرفی نماییم.
مراحل پیاده سازی مدیریت دارایی های فیزیکی
اگر بخواهیم خیلی ساده به مراحل پیاده سازی مدیریت دارایی های فیزیکی در یک سازمان دارایی محور (مانند شرکت توزیع نیروی برق) اشاره کنیم، به مراحل زیر می رسیم.
1- ارزیابی و تدوین نقشه راه
2- تدوین استراتژی و انتخاب مدل
3- آموزش و مشاوره
4- پیاده سازی/خرید نرم افزار مناسب
5- استقرار نرم افزار (سیستم)
اما فاز پیاده سازی، بسیار متفاوت با فاز استقرار است. در فاز پیاده سازی ما با صرف هزینه نرم افزار مورد نظر را انتخاب و خریداری می کنیم یا با استفاده از نیروی برنامه نویس، آن را طراحی و پیاده سازی نرم افزاری می کنیم. در واقع اهمیت استقرار در پروژه های نرم افزاری، چندین برابر فاز پیاده سازی خواهد بود.
انتخاب نرم افزار مناسب (یا پیاده سازی): 5%
استقرار نرم افزار: 95%
نگاهی به سیستم مدیریت دارایی های فیزیکی
فعالیت‌های حوزه مدیریت دارایی های فیزیکی به دلیل تنوع و پراکنده بودن آنها در سازمان‌های مختلف به روش‌های مختلفی تعبیر می‌شود. اما نیاز است که به صورت مشخص دامنه مدیریت دارایی های فیزیکی در سازمان‌ها دارایی محور مشخص شد. به صورت کل می‌توان دو بعد اصلی را برای مدیریت دارایی های فیزیکی مشخص کرد و بر اساس آن فعالیت‌های منظم و یکپارچه را تعریف کرد. این ابعاد اصلی عبارتند از سطوح کسب و کار (Business Levels) و فعالیت‌های چرخه عمر
سطوح کسب و کار: در ذیل فعالیت‌های سطح مدیریت کل سازمان، سطوح اصلی در مدیریت دارایی های فیزیکی به سه سطح مدیریت مجموعه سبد دارایی‌ها، مدیریت سیستم دارایی‌ها و مدیریت دارایی تقسیم می‌شود. در هر کدام از این سطوح مجموعه فعالیت‌های اصلی مختص آن سطح تعریف می‌شود.
سطح مدیریت سازمان: اهداف و راهبردهای اصلی سازمان در بهره‌گیری از مجموعه دارایی‌های سازمان مشخص می‌شود.
سطح مجموعه (Portfolio) دارایی های فیزیکی: بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های فیزیکی، بازگشت بهینه سرمایه و برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار فعالیت اصلی است.
سطح مدیریت سیستم‌های دارایی: پایدارسازی عملکرد و بهینه سازی هزینه‌ها و ریسک‌های فعالیت اصلی را شکل می‌دهد.
سطح مدیریت دارایی‌ها: مدیریت فعالیت‌های یکپارچه در چرخه عمر برای بهینه‌سازی اثرگذاری و کارایی از هر دارایی در این سطح انجام می‌پذیرد.
فعالیت‌های چرخه عمر: عمر یک دارایی را می‌توان به چند مرحله مشخص و قابل تفکیک تقسیم کرد. در گام اول دارایی انتخاب، طراحی و ساخته با خریداری می‌شود. سپس مراحل بهره‌برداری و نگهداشت از دارایی آغاز می‌گردد. در این مرحله از چرخه عمر که بیشترین زمان را به خود اختصاص می‌دهد می‌توان مجموعه فعالیت‌های بهبود عملکرد و ساختار را نیز برای دارایی در نظر گرفت اما در نهایت دارایی وارد مرحله بازسازی کلی و یا تعویض و اسقاط می‌شود. در هر کدام از این مراحل فعالیت‌ها ویژه‌ای برای افزایش بهره‌وری از دارایی‌های قابل تعریف است. به طور مثال می‌توان به اجرای برنامه‌های مهندسی سیستم در مرحله طراحی و ساخت، اجرای تحلیل‌های نگهداشت مبتنی بر قابلیت اطمینان (RCM) در مرحله بهره‌برداری و نگهداشت و اجرای تحلیل‌های هزینه چرخه عمر در زمان تصمیم‌گیری برای ساخت، خرید و یا تعویض دارایی اشاره کرد. انجام به موقع هر کدام از این فعالیت‌ها می‌تواند اثر ویژه‌ای در افزایش بهره‌وری و ارزش آفرینی دارایی در کل چرخه عمر داشته باشد.
قبل از پرداختن به گام‌های انتخاب، لازم است بار دیگر یادآوری شود که این انتخاب یک انتخاب معمولی نیست. اگر به‌درستی انجام نشود، پیامدهای منفی قابل‌تأملی را برای سازمان به بار می‌آورد.
پیامدهای انتخاب نادرست نرم‌افزار
- هزینۀ بالای خرید و پیاده‌سازی
- هماهنگی و همگونی با دیگر نرم‌افزارها و سیستم‌ها
- اثرگذاری بر روند تعالی مدیریت دارایی‌های فیزیکی
اهم اقدامات پیاده سازی نرم افزاری سامانه مدیریت دارایی های فیزیکی
- 1. بررسی نرم افزار های مشابه در سایر شرکت ها
- مطالعه مدل آپتایم و بررسی نحوه پیاده سازی آن بصورت نرم افزاری در مراجع معتبر بین المللی و داخلی
- طراحی مدل دیتابیس
- برگزاری جلسه آموزش تخصصی نرم افزار با حضور نواحی منتخب
- برگزاری جلسات جداگانه آموزش نرم افزار به نواحی پایلوت
- طراحی نسخه موبایلی نرم افزار (اپلیکیشن) قابل استفاده برای کلیه گوشی های اندروید
- دریافت بازخورد و انجام اصلاحات نرم افزاری
- پیاده سازی و آموزش سامانه در کلیه نواحی
- استقرار
فرآیند استقرار سامانه مدیریت دارایی های فیزیکی
برای استقرار سامانه، از یک مدل 12 مرحله ای استفاده گردیده است. پیاده سازی و استقرار کامل نرم افزارهای پشتیبان نگهداری و تعمیرات، یکی از مهمترين و حتی پر چالش ترین تغییرات در یک بنگاه صنعتی است که نیازمند صرف وقت و حوصله فراوان است. اگر این سیستم‌ها را مطابق برنامه پیاده‌سازی و از آنها استفاده کنید، در مدیریت مؤثر کارها و دستیابی به نتایج مدنظر به شما کمک می‌کنند. متاسفانه اکثر سازمان ها از کمتر از 30 درصد قابلیت هاي CMMS خود استفاده می کنند.
این آمار بدان معنی است که فرایند های نگهداری و تعمیرات در سیستم نرم افزاریشان آنطور که باید کارامد تعریف یا پیاده سازی نشده است. این مدل بصورت خلاصه در شکل مقابل نشان داده شده است.
در پیاده‌سازی و یا توسعه موفق نرم‌افزارهای CMMS و EAM عوامل بسیاری تأثیرگذار هستند. به‌صورت کلی می‌توان این عوامل را به سه حوزۀ فرایندها، فناوری‌ها و منابع انسانی تقسیم‌بندی کرد.
در مطالعات و مقایسه‌های انجام‌شده در خصوص اصلی‌ترین عوامل موفقیت، حوزۀ کارکنان 60 درصد، فرایندهای کسب‌وکار 25 درصد و فناوری 15 درصد آرا را به خود اختصاص داده است
نگاهی به استاندارد IEC61968
استاندارد IEC 61968 شامل یک سری استاندارد در حال توسعه‌است که سعی می‌کند تبادل اطلاعات و ارتباط بین سیستم‌های توزیع نیروی برق را بیان نماید. این استانداردها توسط کارگروه چهاردهم از کمیته فنی پنجاه و هفتم IEC در حال توسعه می‌باشد (IEC TC57 WG14). این سری استاندارد حیطه ارتباط بین نرم‌افزاری را در یکپارچه سازی سیستم‌های نرم‌افزاری که نیازمند جمع‌آوری داده‌های مختلف می‌باشد پوشش می‌دهد. در واقع این استانداردها راهنمای ایجاد بستر مناسب برای ارتباط داده در بین نرم‌افزارهای مختلف می‌باشد.
این سری از استانداردها سعی در تعریف رابطه‌های مورد نیاز برای تمامی عناصر اصلی در معماری سیستم‌های مدیریت توزیع توزیع انرژی الکتریکی دارد. این استانداردها همچنین ارائه روش برای سیستم‌های واسط (میان برنامه‌ای) که خدمات مورد نیاز این ارتباطات را فراهم می‌کنند پوشش می‌دهند.
اجزای اصلی نرم افزارهای مدیریت دارایی
الزامات کارکردی
*مدیریت اطلاعات دارایی‌ها
*مدیریت کار
نیروی انسانی
كنترل موجودی انبار
خرید و سفارش‌ها
بودجه‌بندی
مدیریت پروژه
مدیریت عملکرد
الزامات غیرکارکردی (ثانویه)
کارکرد تحت شبکۀ نرم‌افزار
ایجاد امکانات نظارتی در سازمان مرجع (توانیر)
دسترسی به اطلاعات سیستم‌های اطلاعات مکانی (GIS)
مدیریت دسترسی کاربران مختلف به اطلاعات
طبقه‌بندی، تعریف دسترسی‌ها و نمایش اطلاعات دارایی‌ها برای سطوح مختلف کاربران
طراحی و به کارگیری پایگاه داده‌ای استاندارد
طراحی کاربرپسند، جهت ورود و دسترسی به اطلاعات
توسعه و بهره‌گیری از امکانات انواع رایانه‌های همراه، تبلت و انواع تلفن‌های همراه
انطباق با الزامات استانداردهای یکپارچه‌سازی داده و ارتباط نرم‌افزارهای شرکت‌های توزیع نیروی برق (مطابق استاندارد IEC61968)
مطابق سند الزامات نرم افزارهای مدیریت دارایی های فیزیکی که اردیبهشت ماه 1401 ابلاغ گردید، دو بخش مدیریت اطلاعات دارایی‌ها و مدیریت کار، بخش های لاینفک یک نرم افزار مدیریت دارایی های فیزیکی می باشند.
مدیریت کار بر این موضوع تمرکز دارد که در تلاش برای رسیدن به اهداف سازمانی، بیشترین کارایی را از منابع انسانی بدست آورد.
برنامه‌ریزی نگهداری و تعمیرات بر "چه کاری" و "چگونگی انجام" آنها تمرکز دارد و در حین برنامه‌ریزی کارهایی که باید انجام شوند، منابع و فعالیت‌های مورد نیاز نیز شناسایی میشوند.
زمانبندی بر "چه زمانی" و "توسط چه کسی" تمرکز دارد تا اطمینان حاصل گردد که کار انجام نخواهد شد مگر اینکه تمامی منابع مورد نیاز برای انجام کار بدون تاخیر قابل اجتناب آماده باشند.
پایه و ستون اصلی پروژه مدیریت دارایی های فیزیکی به عنوان پروژه‌ای برای بهبود نگهداشت و افزایش بهره‌وری از سرمایه ها و دارایی های فیزیکی موجود سازمان، زیر پروژه مدیریت کار می باشد. به بیان دیگر نقطه آغازین پیاده سازی سیستم مدیریت دارایی های فیزیکی، تدوین و پیاده سازی سیستم مدیریت کار در تمامی مراحل چرخه عمر دارایی می باشد.
انجام صحیح کار با روش مناسب و در زمان مطلوب، جهت رسیدن به اهداف سازمان، با بهینه ترین استفاده از منابع موجود، فرایندی است که توسط مدیریت کار فراهم می‌شود.
زیرساخت تمامی امکانات نرم افزار وب پم، فرآیند مدیریت کار می باشد.
